مدیریت نگهداری شبکه های آبرسانی و آبیاری

نوشته شده توسط:داود رزم | ۵ دیدگاه

مدیریت نگهداری شبکه های آبرسانی و آبیاری

 

چکیده :

ناهماهنگی اقلیمی و هیدرولوژیکی در بسیاری از نقاط دنیا لزوم استفاده از آبیاری مزارع و احداث شبکه های آبیاری و زهکشی را ایجاب می نماید . احداث سیستم های آبیاری پیچیده احتیاج به سرمایه گذاریهای قابل ملاحظه ای دارد که هزینه های هنگفتی را به دولت و استفاده کنندگان آن تحمیل می نماید . بنابراین برای دستیابی به منافع معقول، به مدیریتی جدی و کوشا در امور بهره برداری و نگه داری احتیاج است.

نظر  به اینکه بیشترین توجه متخصصین  طرح های توسعه منابع آب به سرمایه گذاری در  احداث سدها و شبکه آبیاری و زهکشی‌های و خطوط انتقال آب  معطوف می باشد. وکمتر به بحث بهره برداری و نگهداری، تعمیرات پیشگیرانه و بهسازی و مقاوم سازی لایه ای و سطحی طرح های اجرا شده ، پرداخته شده است.

در این مقاله به بررسی مشکلات موجود و روشهای بهره برداری،  نگهداری، بهسازی، تعمیرات پیشگیرانه و مقاوم سازی شبکه های آبیاری و زهکشی پرداخته شده است و با مطالعه موردی شبکه‌ آبیاری و زهکشی دشت اصفهان و رودخانه زاینده رود از پرداخته شده و سپس به ارائه راه حل و راهکارهای مفیدی در هایی جهت بهبود وضعیت بهره برداری و نگهداری ارائه شده است.

 مقدمه:

امروزه نقش آب به عنوان یک ماده حیاتی و کلیدی برای تامین شرایط توسعه پایدار در سطوح ملی، منطقه ای و بین المللی مطرح می باشد . بنابراین برای داشتن یک زندگی سالم و امنیت غذایی نسل های حاضر و آینده، حفاظت از منابع آب شیرین و مدیریت صحیح و منطقی این منابعِ محدود یک امر اجتناب ناپذیر می باشد.

بخش عمده کشور ایران، به علت موقعیت جغرافیایی و اقلیمی خود در زمره مناطق خشک و نیمه خشک جهان محسوب شده و با محدودیت و کمبود آب مواجه است . در این راستا لزوم استفاده از سیستمهای آبیاری و احداث شبکه های آبیاری و زهکشی در بخش های مختلف صنعت ، انتقال آب شرب، بهداشتی و همچنین کشاورزی که عمده ترین مصرف کننده منابع آب شیرین می باشد، امری ضروری و حیاتی تلقی می شود.

طی سالیان اخیر توجه بیشتر دست اندرکاران طرح های توسعه منابع آب به سرمایه گذاری جهت احداث سدها و شبکه آبیاری و زهکشی های جدیدو خطوط انتقال ، کانال های آبرسانی، کالورت ها، ایندکسهای سطحی، تونلهای تحت فشار و غیر تحت فشار بوده و به بحث بهره برداری و نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه و همچنین بهسازی و مقاوم سازی لایه ای و سطحی طرح های اجرا شده ،پرداخته نشده است.

شبکه آبیاری زاینده رود استان اصفهان که یکی از بزرگترین شبکه های آبیاری در کشور می باشد، که هم اکنون گریبانگیر مسایل فراوانی در زمینه امورتعمیرات، نیاز بهسازی و بهره برداری و نگهداری است . به همین علت مهمترین هدف این طرح که رساندن آب مورد نیاز اراضی به مقدار کافی و با کیفیت مناسب بوده، به طور کامل بدست نیامده است.

از اینرو در این تحقیق سعی بر آن است که مسایل و مشکلات بهره برداری و نگهداری شبکه آبیاری زاینده رود استان اصفهان بررسی و تاحد امکان راهکارها و توصیه هایی به منظور اصلاح شبکه ارایه شود.

 

 اهمیت موضوع:

ناهماهنگی اقلیمی و هیدرولوژیکی در بسیاری از نقاط دنیا لزوم استفاده از آبیاری مزارع و احداث شبکه های آبیاری را ایجاب می نماید . احداث سیستم های آبیاری پیچیده احتیاج به سرمایه گذاریهای قابل ملاحظه ای دارد که هزینه های هنگفتی را به دولت و استفاده کنندگان آن تحمیل می نماید . بنابراین برای دستیابی به منافع معقول، به مدیریتی جدی و کوشا در امور بهره برداری و نگه داری احتیاج است تا اولاً اهداف اقتصادی و اجتماعی پروژه به دست آید، ثانیا منافع حاصله از پروژه به صورتی باشد که بتو اند هزینه های بهره برداری و نگه داری را کاملاً بپوشاند.

امروزه نقش آب به عنوان یک ماده اساسی و کلیدی برای تامین شرایط توسعه پایدار در سطوح بین المللی، منطقه ای و ملی مطرح است و جامعه جهانی به این نتیجه رسیده که استمر ار زندگی سالم و امنیت غذایی نسل های حاضر و آینده در گرو حفاظت از منابع آب شیرین و مدیریت صحیح و منطقی این منابع محدود است.

بخش عمده کشور ایران، به علت موقعیت جغرافیایی و اقلیمی خود در زمره مناطق خشک و نیمه خشک جهان محسوب شده و با محدودیت و کمبود آب مواجه است . با نگرشی بیشتر و عمیق تر به این مسئله وجود ارتباطات مدیریت بهره برداری و نگهداری از منابع آب امری اجتناب ناپذیر می‌باشد.

طی سالیان اخیر در کشور بدون توجه به مسایل اقتصادی، اجتماعی، اقلیمی و ... پروژه هایی تهیه و اجرا گردیده که متناسب با شرایط منطقه نبوده است . و بیشتر توجه مسئولین امر، انجام سرمایه گذاری در جهت احداث سدها و شبکه های آبیاری و زهکشی جدید می با شد و به مسئله بهره برداری و نگه داری طرح های اجرا شده، آن چنانکه باید توجه نشده است.

بهره برداری مطلوب زمانی حاصل می شود که سرمایه گذاری های انجام شده به نحو احسن مورد استفاده قرار گیرند و علاوه بر هزینه های جاری، هزینه های سرمایه گذاری را نیز جایگزین نماید تا پس از استهلاک کامل شبکه مجدداً بتوان تأسیسات جدیدی را جایگزین نمود.

شبکه آبیاری زاینده رود اصفهان  که بزرگترین شبکه آبیاری ایران می باشد ، متأسفانه گریبانگیر مشکلات و مسایل فراوانی در زمینه امور بهره برداری و نگهداری است.

 

این شبکه با توجه به وسعت زیادش از نظر مدیریتی به چهار شبکه کوچکتر تقسیم شده که هر کدام دارای تشکیلات مجزایی می باشد . شبکه آبیاری اصفهان واقع در غرب استان اصفهان همانند سایرشبکه های آبیاری زاینده رود دارای مشکلات بهره برداری و نگه داری است و حتی می توان گفت که مسایل این شبکه حادتر از سایر نقاط شبکه آبیاری زاینده رود می باشد.

در حال حاضر علی رغم گذشت بیش از چند دهه از ساخت کانالها و ابنیه مربوط به این شبکه، مشکلاتی از نظر کنترل و تنظیم سطح آب و آبگیری مزارع وجود دارد . همچنین رسوب گذاری در کانالها و زهکشها مشکلاتی را برای تقسیم و توزیع بهینه آ ب بوجود آورده است و علی رغم سرمایه گذاری های هنگفتی که برای احداث سد زاینده رود و این شبکه آبیاری شده ، مهمترین هدف این طرح که رساندن آب مورد نیاز اراضی به مقدار کافی بوده، به طور کامل بدست نیامده است.

از اینرو در این تحقیق سعی بر آن است که مسایل بهره برداری و نگهداری شبکه را بررسی و تحلیل نموده و تا حد امکان توصیه هایی به منظور اصلاح آنها ارایه شود.

لذا با توجه به مشکلات مذکور شبکه، اهداف این تحقیق را به طور خلاصه می توان به صورت زیر بیان نمود:

1. مطالعه و بررسی پتانسیل های آبی موجود در منطقه

2. مطالعه و بررسی کلیه مسایل و مشکلات بهره برداری و نگهداری فعلی شبکه

3. مطالعه و بررسی نحوه ارایه خدمات اداری و پرسنلی و همچنین تجهیزات و ماشین آلات مورد نیاز

4. مطالعه و بررسی مشکلات اقتصادی بخش بهره برداری و نگهداری

5. بررسی الگوهای مدیریت بهره برداری

در ایران به دلیل عدم توجه کافی به این موضوع تحقیقات چندانی صورت نگرفته است . البته در سال 1368 توسط دفتر تحقیقات وزارت نیر و نشریه ای تحت عنوان دستورالعمل های اجرایی خدمات بهره برداری و نگهداری از شبکه های آبیاری و زهکشی منتشر شد.

 

در سال 1985 میلادی نشریه ای توسط فائو تحت عنوان سازماندهی بهره برداری و نگهداری طرح های آبیاری به چاپ رسید . همچنین بانک جهانی نیز در سال 1989 نشریه ای با عنوان برنامه ریزی مدیریت بهره برداری و نگهداری سیستم های آبیاری زهکشی منتشر کرد.

در زمینه استفاده از چند شاخص برای ارزیابی بهتر  فونتان و همکاران(1999) سیستم توزیع آب مطالعاتی انجام داده اند که این شاخص ها را بر روی یک شبکه آبیاری در جنوب مرکزی کلرادو آزمایش کردند . استفاده از این شاخص، می تواند در زم ینه کا هش تلفات انتقال، افزایش راندمان های کاربرد و گزینش اولویت های برنامه تخصیص آب، مؤثر باشد.

تحقیقاتی در زمینه نقش اطلاعات در بهره برداری و نگهداری از سیستم های آبیاری توسط ربرتسن و همکاران صورت گرفت که نتایج حاصل از آن نشان می دهد اطلاعات اراضی مستقیماً روی عملیات بهره برداری و نگهداری تاثیر می گذارد و باعث تسهیل این عملیات می شود.

بر روی سیستم های بهره برداری از کانال های بزرگ داس و همکاران(1994) ، روی شبکه آبیاری فیتسانلوک در شمال تایلند تحقیقاتی را انجام دادند و یکی از دلایل مهم ضعیف بودن عملکرد سیستمهای آبیاری در جنوب آسیا را فقدان یک سیستم بهره برداری صحیح و منظم در کانال های اصلی عنوان کردند.

همچنین اوآد و سامپس (1995) بهبود عملکرد مدیریت آبیاری در جنوب شرقی پاکستان را بررسی نمودند که در این تحقیق به منظور بررسی شاخص های مدیریتی از روش تحلیل میانگین درجه اختلافها استفاده کردند که این معیار نتایج مطلوبی را مشخص نمود.

2- مواد و روشها

در این قسمت ابتدا دو پارامتر بهره برداری و نگهداری را تعریف نموده و سپس مراحل بهره بردا ری ونگهداری شبکه به اختصار بیان خواهد شد.

بهره برداری شبکه :

خدمات مستمری که به منظور استفاده بهینه از سیستم های آبگیری، انتقال و توزیع آب برای دستیابی به برنامه توزیع سالیانه آب در اراضی زیر پوشش شبکه و همچنین جمع‌آوری و تخلیه روان آبها و زه آبها در طول عمر مفید پیش بینی شده شبکه و در مقابل دریافت آب بها صورت می گیرد، خدمات بهره برداری از شبکه های آبیاری و زهکشی نامیده می شود.

نگهداری شبکه :

خدمات نگهداری شبکه های آبیاری و زهکشی عبارت است از انجام عملیات مستمری از قبیل بازرسی، تعمیرات، لایروبی، تدارک مصالح و ماشین آلات و تجهیزات ایمنی و حفاظتی که امکان بهره برداری مناسب از تأسیسات شبکه را در طول عمر مفید آن فراهم می آورد.

به طور کلی در هر شبکه آبیاری سه دسته عملیات نگهداری وجود دارد:

1. عملیات نگهداری مستمر یا منظم : شامل یک سلسله عملیات نگهداری و تعمیراتی به منظور بهره برداری رضایت بخش از شبکه می باشد.

2. عملیات نگهداری خاص : شامل جبران خسارات ناشی از حوادث غیر مترقبه نظیر سیل، زلزله و غیره می باشد.

3 عملیات نگهداری متفرقه: شامل هرگونه عملیات لازم برای جلوگیری از تلفات آب، حفظ نهرها ،مخازن و سازه‌های فنی می باشد.

با توجه به تعریف مذکور، عملیات نگهداری شبکه های آبیاری و زهکشی ارتباط نزدیکی با عملیات بهره برداری داشته و در جهت بهبود آن می باشد. برای نیل به هدف بهره برداری بهینه و همچنین نگهداری صحیح از شبکه، مراحل زیر باید در نظر گرفته شود:

1. اجرای دستورالعمل های بهره برداری از شبکه های آبیاری و زهکشی : بازدهی مناسب پروژه های آبیاری و زهکشی فقط با برنامه ریزی صحیح بهره برداری میسر است . بنابراین برای رسیدن به اهداف بهره برداری بهینه نیاز به دستورالعمل های صحیح و منطقی می باشد.

دستورالعمل های بهره برداری از شبکه شامل چهار بخش اصلی می باشد:

 

کنترل و تخصیص منابع آب

کنترل و توزیع منابع آب

تجدید نظر و به هنگام نمودن دستور العمل های بهره برداری

ارزیابی و مقایسه برنامه بهره برداری پیش بینی شده با عملکرد سالیانه

بعد از انجام چهار بخش فوق ، مطالب را جمع بندی نموده و یک گزارش سالیانه به همراه تحلیل نتایج تهیه و همچنین درآمد و هزینه های سالیانه بهره برداری برآورد می شود.

2. اجرای دستور العمل های نگهداری از شبکه های آبیاری و زهکشی : عملیات نگهداری شبکه های آبیاری و زه کشی ارتباط نزدیک با عمل یات بهره برداری داشته و در جهت بهبود آن و اصلاح و مرمت شبکه ها صورت می پذیرد.

دستورالعمل های نگهداری از شبکه شامل سه بخش اصلی می باشد:

الف- تهیه برنامه اجرای عملیات : برنامه عملیات نگهداری باید به صورتی تهیه گردد که در امربهره‌برداری وقفه‌ای ایجاد نگردد و با توجه به شرایط منطقه قابل اجرا باشد.

ب- اجرای عملیات نگهداری: اجرای عملیات نگهداری و تعمیرات اصولا بستگی به ویژگی ها وشرایط محلی دارد . همچنین برنامه ریزی درست به ویژه در اجرای عملیات نگهداری دارای اهمیت بسزایی می‌باشد.

ج- ارزیابی و تهیه د ستورالعمل های جدید : که این بخش خود شامل دو قسمت ارزیابی و مقایسه برنامه نگهداری و به هنگام نمودن دستورالعملها می شود.

بعد از انجام مراحل فوق گزارش سالیانه تهیه و نتایج آن تحلیل و تفسیر می شود.

3. تعیین پرسنل بهره برداری و نگهداری و مشخص نمودن وظایف آنها : ارتب اط فیزیکی بین افراد یک سازمان را سیستم پرسنلی می نامند . ساختار سازمانی یک سازمان وظایف کارکنان آن را مشخص کرده و مسئولیت ها و اختیارات را در رده های مختلف تعیین می نماید.

معمولا در این راستا سازمانی موفق تر است که هر کدام از کارمندان آن به وظایف خود آشنایی و شناخت کافی داشته باشد و برای آنکه یک ساختار سازمانی کارآیی داشته باشد باید هر چند وقت یک بار مورد تجدید نظر قرار گیرد. این عمل بر اساس ارزیابی ها توسط مدیریت انجام می گیرد.

تشکیلات مورد نیاز یک شرکت بهره برداری شامل موارد ذیل می باشد:

1- هیئت مدیره: اولین نیاز یک بهر ه برداری و نگهداری موفق ، داشتن افراد کاردان و توانامی‌باشد . به همین منظور می بایست یک هیئت مدیره متشکل از افراد مجرب به نمایندگی از طرف افراد مشترک المنافع انتخاب شود.

2- مدیر عامل قسمت بهره برداری و نگهداری شبکه : شخصی که برای سطوح بالای مدیریت انتخاب می شود، می بایست آموزش کافی دیده باشد تا سرمایه عظیمی که در آن هزینه گردیده به نحو مطلوب اداره نماید.

3- معاون فنی شبکه : یک معاون خوب عضوی ضروری است که وظیفه ارتباطی بسیار مهمی را در اجرای عملیات بهره برداری و نگهداری به عهده دارد.

4- مسئولین واحدهای عمرانی : برای واحدهای عمرا نی مختلف با توجه به نوع واحد می‌بایست از افراد با سابقه در آن زمینه کاری استفاده نمود.

5- ماشین آلات مورد نیاز عملیات بهره برداری و نگهداری : آبیاری عملی است که با طبیعت ارتباط دارد به طوری که گستره وسیعی از علوم و دستا وردهای تکنولوژی در آن کاربرد دارد. با توجه به تعریف مذکور، عملیات نگهداری شبکه های آبیاری و زهکشی ارتباط نزدیکی با عملیات بهره برداری داشته و در جهت بهبود آن می‌باشد.

برای نیل به هدف بهره برداری بهینه و همچنین نگهداری صحیح از شبکه، مراحل زیر باید در نظرگرفته شود:

1 اجرای دستورالعمل های بهره برداری از شبکه های آبیاری و زهکشی : بازدهی مناسب پروژه های آبیاری و زهکشی فقط با برنامه ریزی صحیح بهره برداری میسر است . بنابراین برای رسیدن به اهداف بهره برداری بهینه نیاز به دستورالعمل های صحیح و منطقی می باشد. دستورالعمل های بهره برداری از شبکه شامل چهار بخش اصلی می باشد:

 

تشکیلات مورد نیاز یک شرکت بهره برداری شامل موارد ذیل می باشد:

1) هیئت مدیره: اولین نیاز یک بهر ه برداری و نگهداری موفق ، داشتن افراد کاردان و توانا می باشد . به همین منظور می بایست یک هیئت مدیره متشکل از افراد مجرب به نمایندگی از طرف افراد مشترک المنافع انتخاب شود.

2) مدیر عامل قسمت بهره برداری و نگهداری شبکه : شخصی که برای سطوح با لای مدیریت انتخاب می شود، می بایست آموزش کافی دیده باشد تا سرمایه عظیمی که در آن هزینه گردیده به نحو مطلوب اداره نماید.

3) معاون فنی شبکه : یک معاون خوب عضوی ضروری است که وظیفه ارتباطی بسیار مهمی را در اجرای عملیات بهره برداری و نگهداری به عهده دارد.

4) مسئولین واحدهای عمرانی : برای واحدهای عمرا نی مختلف با توجه به نوع واحد میبایست از افراد با سابقه در آن زمینه کاری استفاده نمود.

5) ماشین آلات مورد نیاز عملیات بهره برداری و نگهداری : آبیاری عملی است که با طبیعت ارتباط دارد به طوری که گستره وسیعی از علوم و دستاوردهای تکنولوژی در آن کاربرد دارد . بدین منظور بهره گیری از ماشین‌آلات مناسب برای انجام عملیات بهره برداری و نگهداری امری اجتناب ناپذیر است.

6) هزینه های بهره برداری و نگهداری :هزینه های بهره برداری و نگهداری شبکه های آبیاری هزینه هایی هستند که پس از اجرای یک طرح و انجام سرمایه گذاری های اولیه در طول بهره برداری از آن طرح به وجود می آیند . باید توجه داشت که برآورد دقیق هزینه های نگهداری و بهره برداری نقش مهمی در ارزیابی و نظارت بر مدیریت دارد.

2-1- معرفی شبکه آبیاری دشت اصفهان

از نقطه نظر آبیاری استان اصفهان را می توان به سه منطقه بزرگ تقسیم نمود:

1-اصفهان یا استان اصفهان غربی

2-منطقه سمت چپ زاینده رود یا استان اصفهان مرکزی

3-منطقه سمت راست زاینده رود یا استان اصفهان شرقی

منبع اصلی تأمین آب این مناطق سد زاینده رود است . در پایین دست سد زاینده رود ابتدا سد انحرافی تاریک برای انحراف آب رها شده از سد زاینده رود به منطقه اصفهان قرار دارد و بعد از سد انحرافی تاریک، سد انحرافی سنگر واقع شده که این سد دارای دو دهانه آبگیر در ساحل راست و ساحل چپ می باشد . دهانه آبگیر ساحل راست به وسیله کانال سمت راست سنگر استان اصفهان شرقی را تغذیه می کند و دهانه آبگیر سمت چپ به وسیله کانال سمت چپ سنگر استان اصفهان مرکزی را تغذیه می نماید . ضمناً از آب رودخانه های ایکه از کوه های البرزسرچشمه می گیرند نیز در آبیاری مناطق استفاده می گردد . همچنین بند انحرافی کوچکی در روی رودخانه زاینده رود در نزدیکی سد تاریک به نام بند گله رود قرار دارد که به منظور تغذیه قسمتی از گیلان مرکزی در نظرگرفته شده است.

متأسفانه به دلیل مشکلات اقتصادی به وجود آمده عملیات اجرای تمامی واحدهای عمران ی انجام نیافته است. از لحاظ فعالیت های بهره برداری و نگهداری شبکه آبیاری زاینده رود به چهار شبکه کوچکتر که عبارتند از:

شبکه آبیاری تالش، شبکه آبیاری اصفهان، شبکه آبیاری شرق استان اصفهان و شبکه آبیاری مرکزی تقسیم بندی می شود به طوری که هر کدام دارای مدیر مجزایی است و این مدیران مسئول ناحیه مربوط به خود می باشند.

از نظر وضعیت ماشین آلات، به علت مشکلات عدیده ای تمامی این چهار شبکه دارای یک منبع تأمین ماشین آلات هستند که در شرکت بهره برداری و نگهداری مرکزی قرار دارد.

2-2- معرفی شبکه آبیاری اصفهان

همانگونه که قبلا اشار ه شد شبکه آبیاری زاینده رود از نقطه نظر آبیاری به سه منطقه بزرگ تقسیم می گردد که از لحاظ مدیریت بهره برداری و نگهداری، مشکلات این سه ناحیه شبیه به یکدیگر می باشد.

 

ولی به دلیل موقعیت خاص منطقه دشت  اصفهان مشکلات این قسمت به مراتب حادتر از سایر نقاط است . دو عامل اصلی این تمایز را به وجود آورده است . مسئله اول کمبود آب در این منطقه است . منبع اصلی تأمین آب در این ناحیه تونل کوهرنگ با حداکثر ظرفیت 35 متر مکعب بر ثانیه می باشد . این در حالی است که نیاز آبی اراضی تحت پوشش این قسمت به مراتب بیشتر از آب در دسترس است و این یک محدودیت بزرگ برای این منطقه به شمار می رود . بنابراین مدیریت بهره برداری و نگهداری در این ناحیه نقش مهمی را ایفا می نماید . عامل دوم چون سد انحرافی تاریک در نزدیکی سد زاینده رود واقع شده و از آنجا که به دلیل انباشته شدن رسوبات فراوان در پشت سد زاینده رود در هنگام تخلیه رسوبات در فصول غیر آبیاری(عملیات شاس ) رسوبات فراوانی به پایین دست منتقل شده و پشت بند انحرافی تاریک جمع می گردد و به هیچگونه تأسیساتی در محل این بند به منظور کنترل این رسوبات وجود ندارد و رسوبات فراوانی وارد شبکه می گردد . همچنین مسایل مربوط به نگهداری و بهره برداری و کنترل رسوب در این شبکه به مراتب نقش مهمتری نسبت به سایر مناطق شبکه دارد. البته لازم به ذکر است در مواردی کل شبکه آبیاری زاینده رود مدنظر قرار گرفته، زیرا شبکه آبیاری اصفهان جزئی از شبکه آبیاری زاینده رود بوده و نمی توان آن را جدا نمود. به عنوان مثال به منظور برآورد قیمت آب و بررسی مسایل اقتصادی باید کل شبکه و تأسیسات از قبیل سد زاینده رود و سدهای انحرافی را در نظر گرفت.

2-3- سابقه مطالعات و طراحی و اجرا

استان اصفهان و به طور خاص منط قه اصفهان از مناطق مستعد و حاصل خیز کشور می باشند . که امکانات توسعه اقتصادی آن بیش از سایر نقاط ممکن است. قبل از احداث شبکه این منطقه توسط رودخانه های  زاگرس تغذیه می شده و کمبود منابع آبی در این منطقه نسبت به سایر نقاط مشهودتر بوده است از این رو است که اقدامات عمرانی از این منطقه آغاز گردیده است. وجود چنین وضعی باعث احداث استخرهای فراوان ذخیره آب شده بود به طوری که مساحت زیادی از زمین ها را اشغال کرده و موجب پایین رفتن سطح زیر کشت می شد . از طرف دیگر کمبود آب تأثیر فراوانی بر کشت واریته هایی از برنج می گذاشت که محصول با عملکرد کمی و کیفی نامناسبی همراه بود.

 

به طور کلی تا قبل از احداث شبکه آبیاری اکثر کشاورزان از کمبود آب رنج می برده اند و در نهایت نیز سود کمی از زراعتشان به دست می آوردند. با توجه به موارد فوق در سال 1335 سازمان برنامه و بودجه، مطالعات عمرانی این منطقه را به شرکت مهندسین مشاور سوگراه-کتها فرانسوی واگذار نمود که این شرکت مطالعات مقدماتی خود را در سال 1337 به پایان رساند و مطالعات تفصیلی یا مرحله دوم عمرانی ، در سالهای 1345 تا 1348 انجام و در حدود سال 1352 شروع و به ساخت و اجرای شبکه گردید و تقریبا تا سال 1356 به طول انجامید.

طراحی سد سفید رود، سد انحرافی تاریک، تونل و کانال کوهرنگ و همچنین شبکه آبیاری توسط همین شرکت صورت گرفت و اجرای این تأسیسات به جز شبکه آبیاری بر عهده پیمانکاران خارجی(فرانسه، آمریکا، اسراییل) بود.

2-4- ساختار اصلی شبکه آبیاری اصفهان

با مطالعات انجام گرفته توسط مشاور طرح، ایجاد سدهای ذخیره ای روی رودخانه های اصفهان به دو دلیل ممکن نبود . زیرا اولاً تعداد زیادی سد برای این منظور باید احداث می شد ، ثانیاً بستر مناسبی برای دریاچه این سدها وجود نداشت . از طرف دیگر با تو جه به منبع بالقوه یعنی رودخانه زاینده رود تصمیم به استفاده از آب این رودخانه برای تأمین آب اصفهان گرفته شد که این تصمیم دو مزیت داشت:

احتیاجات آبی منطقه رفع می شد.

موجب حاصلخیزی خاک منطقه نیز می گشت زیرا در آب رودخانه زاینده رود میزان زیادی مواد آهکی به صورت معلق وجود دارد که روی خاکهای اسیدی اصفهان اثر اصلاحی مؤثری می گذارد . بنابراین منبع اصلی تأمین آب اصفهان، سد زاینده رود است.

سد زاینده رود آب رودخانه زاینده رود را ذخیره نموده و جبران بی نظمی رژیم این رودخانه را می کند .

آبهای رها شده از سد زاینده رود به وسیله یک سد انحرافی در حدود 35 کیلومتری پایین دست آن به نام سد تاریک 16 کیلومتر به داخل شبکه اصفهان منحرف می شود . این امر توسط یک تونل آب بر به طور تقریبی  نام تونل کوهرنگ صورت می گیرد، به طوری که تونل مذکور از زیر یک رشته کوه که دشت کوهرنگ را از دلتای زاینده رود جدا می سازد عبور می کند . از انتهای تونل کوهرنگ یک کانال اصلی در جهت شمال غربی کشیده شده (کانال کوهرنگ) و آب تحویلی از تونل را به کانالهای درجه یک می رساند . این کانال در واقع تغذیه کننده کانال های درجه یک دشت اصفهان می باشد.

2-5- وضعیت فعلی بهره برداری از شبکه آبیاری اصفهان

5 نظر

  1. نظرات کاربران:

       Jeana در ۱۳۹۶/۰۲/۲۶ - ۲۲:۱۲:۱۸
    Hello, always i used to check web site posts here in the early hours in the daylight,
    for the reason that i love to learn more and more.

       Elissa در ۱۳۹۶/۰۳/۱۱ - ۰۰:۴۹:۲۱
    I don't even know the way I finished up here, but I believed this submit was great.
    I don't know who you're but certainly you are going to a well-known blogger in case you
    aren't already. Cheers!

       Christie در ۱۳۹۶/۰۳/۲۵ - ۱۶:۳۶:۱۸
    Hi! I simply wish to give you a huge thumbs up for your great info you have got
    here on this post. I'll be returning to your site for more soon.

       Freya در ۱۳۹۶/۰۶/۱۵ - ۲۰:۱۵:۳۳
    Admiring the persistence you put into your website and in depth information you present.

    It's good to come across a blog every once in a while that isn't the same out
    of date rehashed information. Excellent read! I've saved your site and I'm adding your RSS feeds to my Google account.

       مناقصه در ۱۳۹۶/۰۷/۰۳ - ۰۸:۵۲:۴۷
    ممنون از سایتتون


    نوشتن دیدگاه

themedesigner511.2 <-ptitle-> <-meta->
 

خوش آمدید : <-cuser->
پنل کاربری | خروج از سیستم
vcppollنظرسنجی
<-q->

<-option-> <-ctext->

+ مشاهده نتایج


vcpadminsنویسندگان
blockright2بلوک سبز
<-bcontent->
blockright3بلوک آبی
<-bcontent->

  topblock1بلوک بالا
<-btitle->
<-bcontent->
vcpflasttopicsآخرین ارسال های تالار
آخرین ارسال های تالار
هیچ ارسال جدیدی برای تالار گفتمان وجود ندارد .
عنوان پاسخ بازدید توسط
<-fptitle-> <-fpreps-> <-fpvisits-> <-fpopener->
<-title->
<-content->

:: ادامه مطلب:: لینک ثابت
مطالب مرتبط :
:: <-reltitle->
نویسنده : <-w->
تاریخ : <-pdate->
بازدید : <-visits->
نظرات : <-ncmts->
پیام سیستم
هیچ مطلبی در این صفحه وجود ندارد .
<-pncmts-> دیدگاه نوشته شده است! می توانید دیدگاه خود را بنویسید

<-cname-> مدیر سایت در تاریخ : <-cdate-> - - گفته است :
<-ctxt->
پاسخ شما : <-crep->

هیچ نظری برای این مطلب وجود ندارد ! اولین نفر باشید ...

دیدگاه خود را به ما بگویید

نظر شما :

#captcha#

botblock1بلوک پایین
<-btitle->
<-bcontent->